ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ

 Ο νόμος θα περάσει εύκολα, αλλά θα εφαρμοστεί δύσκολα και ακόμη πιο δύσκολα θα τον αφομοιώσει η πανεπιστημιακή κοινότητα.

Πώς από το ανοιχτό Πανεπιστήμιο φτάσαμε στο φρουρούμενο Πανεπιστήμιο; Τι άραγε κάναμε λάθος στην πορεία των ετών, ώστε να κρίνεται από μεγάλη μερίδα της κοινωνίας σημαντικότερο αγαθό αυτό της ασφάλειας από εκείνο της ελευθερίας;

Σε νορμάλ συνθήκες, χωρίς κορωνοϊό και χωρίς οικονομική κρίση θα ήταν αδιανόητο να φανταστούμε ότι το υπουργείο Παιδείας θα κατέθετε νομοσχέδιο μαζί με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Όμως αυτό το νομοσχέδιο για την «Πανεπιστημιακή Αστυνομία» δεν έριξε από τα σύννεφα κανέναν, παρότι οι εμπνευστές του αξιοποίησαν ξεκάθαρα τη συγκυρία. Φαντάζει να ήρθε φυσιολογικά στην καθημερινότητά μας και ως απάντηση στην ανάγκη να περιφρουρηθούν αγαθά όπως η ασφάλεια, η νόμιμη τάξη και η παιδεία.

Σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, με το Πανεπιστήμιο να έχει ιστορικά όχι μόνο εκπαιδευτικό ρόλο, αλλά και πολιτικό, καθώς αποτέλεσε το σύμβολο της σύγχρονης Ελληνικής Δημοκρατίας, φτάσαμε να έχουμε ανάγκη «ιδιαίτερης αστυνόμευσής» του.

Επί πολλά χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, η είσοδος αστυνομικών στους χώρους των ελληνικών πανεπιστημίων ξυπνούσε μνήμες, αποτελούσε ενέργεια σκοταδισμού και λάμβανε πολιτικά χαρακτηριστικά θυμίζοντας ότι σε μια χώρα που απαλλάχτηκε από τη Χούντα υπήρχαν ακόμη κατάλοιπα ιδεολογικά ακραίων, που μόνο και μόνο για εκδίκηση θα ήθελαν να σηματοδοτήσουν τη δική τους «νίκη» ενάντια σε όσους απάλλαξαν με τον αγώνα τους τη χώρα από τον επταετή εφιάλτη.

Σχεδόν μισό αιώνα μετά, η Αστυνομία βρίσκει το δικό της χώρο και ρόλο μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια. Προηγήθηκε μια μεγάλη περίοδος, στην οποία είχαμε ξεπεράσει (η συντριπτική πλειοψηφία) τα διχαστικά διλήμματα, η Αστυνομία εκδημοκρατίστηκε, τα χουντικά κατάλοιπα περιορίστηκαν, ο αστυνομικός έγινε συμπαραστάτης του πολίτη και οι υπηρεσίες του έγιναν σεβαστές από το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.

Μάλιστα, ήταν τόσο «ώριμες» οι συνθήκες, που στο μυαλό μας είχαμε οι περισσότεροι μια άλλη εξέλιξη για το Πανεπιστήμιο. Να είναι ένας χώρος ανοιχτός σε όλους, καθώς είναι ο χώρος στον οποίο ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη, η ανεκτικότητα, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η πρόοδος, η δημοκρατία και η ελευθερία διδάσκονται. Και είχε κατοχυρώσει εδώ και πολλά χρόνια το δικαίωμα στη διαφορετική άποψη, αφού οι διαφορές στο Πανεπιστήμιο λύνονται με την ανταλλαγή επιχειρημάτων κι όχι με τη βία.

Περιστατικά βίας στα ελληνικά πανεπιστήμια είχαμε πολλά όλα αυτά τα χρόνια. Συγκρούσεις έως και εγκλήματα, αλλά αποτελούσαν την αναμενόμενη εξαίρεση στον κανόνα. Είναι άδικο κάποιος να συγκρίνει τα πανεπιστήμια του εξωτερικού με τα ελληνικά. Ποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού κουβαλά την κληρονομιά του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου ή του ΑΠΘ; Κι όλοι οι θιασώτες της αστυνόμευσης καλό είναι να θυμούνται πως ανάλογα περιστατικά έχουν σε όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου φυλασσόμενα και μη. Να λέμε κι ευχαριστώ που στα δικά μας σχολεία δεν μπουκάρουν ανήλικοι με τα κουμπούρια να θερίζουν συνομηλίκους τους. Αυτά περί συγκρίσεων, που είναι αδόκιμες και άσχετες.

Σταδιακά, όταν το ελληνικό πανεπιστήμιο άρχισε να μην είναι κάτι απόμακρο για την υπόλοιπη κοινωνία (κατάκτηση, που δεν ήταν τόσο αυτονόητη και εύκολη, αλλά έγινε έπειτα από αγώνες και νόμους για την κατοχύρωση κοινωνικών αγαθών, όπως η ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση κτλ.) η κοινωνία το αγκάλιασε και ζήτησε να είναι ανοιχτό, προσβάσιμο από όλους και σε επίπεδο καθημερινότητας και σε επίπεδο γνώσεων. Πριν από όχι πολλά χρόνια το αίτημα να συνδεθούν τα πανεπιστήμια με την κοινωνία, με την αγορά εργασίας, με τις επιχειρήσεις, με τις πόλεις στις οποίες βρίσκονται ήταν σχεδόν πάνδημο.

Κι εκεί που σταδιακά αρχίσαμε να το πετυχαίνουμε, άρχισαν να εγείρονται ζητήματα ασφάλειας, νόμου και τάξης στα ελληνικά πανεπιστήμια και να καλλιεργείται μια ατζέντα αστυνόμευσης, βασιζόμενη στο πιο ισχυρό επιχείρημα του λαϊκισμού, της δημαγωγίας και των άκρων, στο παράδειγμα.

Απομονώθηκαν γεγονότα, υπερπροβλήθηκαν αρνητικά περιστατικά, χρησιμοποιήθηκαν ως παραδείγματα ασχήμιες, προσωπικές συμπεριφορές και ακρότητες μικρών ομάδων της πανεπιστημιακής κοινότητας. Όλα αυτά για να δικαιολογήσουν μια ατζέντα καταστολής, ένα σχέδιο αστυνόμευσης και επιβολής του νόμου και της τάξης. Ναρκωτικά στο Πανεπιστήμιο. Ναι αλλά ναρκωτικά και δίπλα στο Αστυνομικό Μέγαρο. Βιασμός στο Πανεπιστήμιο. Ναι αλλά βιασμός και στα πέντε μέτρα από το αστυνομικό τμήμα. Ξυλοδαρμοί, επιθέσεις, ληστείες, κλοπές όπως σε κάθε γωνιά κάθε πόλης...

Ούτε αρνούμαι τα περιστατικά, ούτε τα δικαιολογώ. Η ανομία πρέπει να αντιμετωπίζεται εντός και εκτός πανεπιστημίου. Όμως, η κατάργηση του ασύλου (με ό,τι αυτό συμβόλιζε και συμβολίζει) και τώρα η εγκατάσταση αστυνομικών εντός του Πανεπιστημίου –μακάρι να βγω λάθος- δεν μπορεί να είναι απόφαση δυο υπουργών και μιας κυβέρνησης και δεν θα μας βγει σε καλό. Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται. Όμως το ελληνικό πανεπιστήμιο ήταν, είναι και θα παραμείνει ενεργό κύτταρο της κοινωνίας και μάλιστα εξαιρετικά κρίσιμο για την επιβίωσή της.

Το Πανεπιστήμιο επιτελεί το ρόλο του, παρά τις αντιξοότητες. Δεν έχει μετατραπεί, όπως θέλουν πολλοί να το παρουσιάζουν, σε άνδρο ανομίας, ακολασίας, παράνομων επαναστατών, τρομοκρατών, εγκληματιών και ό,τι άλλο κατεβάζει ο νους ορισμένων, που πολύ αμφιβάλω αν έχουν περάσει από πανεπιστημιακό έδρανο και το πολύ πολύ να έφαγαν κανένα νεράντζι περνώντας από το δρόμο μπροστά από κάποια σχολή.

Θεωρώ κακή την απόφαση της κυβέρνησης να βάλει την Αστυνομία στα πανεπιστήμια. Ανοίγει μια φάμπρικα που θα κοστίσει στην ελληνική κοινωνία. Αν για να λειτουργήσει σωστά το Πανεπιστήμιο χρειάζεται αστυνομικούς, αν για να λειτουργήσουν σωστά τα μέσα μαζικής μεταφοράς χρειάζονται αστυνομικούς, τότε χρειάζονται αστυνομικοί και για να λειτουργήσουν σωστά τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας, χρειάζονται αστυνομικοί για να προστατευτούν οι μαθητές στα σχολεία, χρειάζονται αστυνομικοί για να λειτουργήσουν σωστά οι δημόσιες υπηρεσίες και όλες οι άλλες υπηρεσίες με τις οποίες συναλλάσσεται το κοινό. Κι αν θέλετε και παράδειγμα να θυμηθώ την επίθεση με τσεκούρι σε ΔΟΥ... Σε λίγο για να λειτουργήσει το σπίτι μας θα χρειαζόμαστε αστυνομικούς.

Η ασφάλεια είναι αγαθό που τα τελευταία χρόνια απειλείται. Η απειλή αυτή δεν είναι ελάττωμα των πανεπιστημίων, αλλά όλης της κοινωνίας. Οι αρμόδιοι οφείλουν να βρουν τον τρόπο να αλλάξουν τη νοοτροπία της κοινωνίας κι όχι να ασκήσουν πολιτικές καταστολής ως απάντηση στο πρόβλημα. Ποτέ η καταστολή δεν θα είναι απάντηση. Φαντάζομαι ότι μέσα στη γενικευμένη κοινωνική ανάγκη για περισσότερη ασφάλεια ορισμένοι βρήκαν πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή πολιτικών περιορισμού ελευθεριών. Είναι λάθος. Και η ταπεινότητά μου θεωρεί ότι αντί να λύσει αυτή η απόφαση το πρόβλημα θα δημιουργήσει καινούργια πληγή στο σώμα της κοινωνίας μας. Παρότι πέρασε σχεδόν μισός αιώνας από τις συγκρούσεις φοιτητών με αστυνομικούς οι πληγές δεν έχουν ακόμη επουλωθεί. Πόσο έτοιμη και ώριμη είναι η κοινωνία να αποδεχτεί μια σύγκρουση για το αγαθό της ελευθερίας απέναντι στο αγαθό της ασφάλειας;

Πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα θα αρχίσουν να τίθενται ζητήματα ελεύθερης διακίνησης ιδεών, περιορισμού βασικών ελευθεριών, αυθαίρετης αστυνομικής επέμβασης, παρεμβάσεων στη φοιτητική ζωή και στην ακαδημαϊκή λειτουργία κ.ά.

Μπορεί ο σχετικός νόμος να περνάει εύκολα στην εποχή της πανδημίας και της υπολειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, όμως η εφαρμογή του –μακάρι να βγω ψεύτης- δύσκολα θα γίνει αποδεκτή και θεωρώ ότι θα είναι αδύνατο να επιβληθεί.

ΠΗΓΗ: voria.gr